Sluis

Wie het Napoleonkanaal (Damse Vaart) vanuit Damme in noordelijke richting volgt, komt uiteindelijk terecht in Sluis.  Sluis ligt in Zeeuws-Vlaanderen (Nederland) en is tegenwoordig een drukke shoppingstad.  Sluis dankte haar ontstaan - en ook haar teloorgang - aan de verzanding van het Zwin.  Door het verzanden van haar verbinding met de zee, werden achtereenvolgens Damme, Monnikenrede, Hoeke, Muyden en Sluis de voorhavens van Brugge.  Dit bracht deze voorhavens grote welvaart.  Nu is Sluis ook afgesloten van de zee. Sluis was de laatste voorhaven van Brugge, maar toch moesten de Bruggelingen geregeld militair tussenkomen om hun rechten af te dwingen.  Praktisch alle goederen die via het Zwin ingevoerd werden, moesten via de markten in Brugge of Damme verhandeld worden.  Sluis is wellicht de meest Vlaamse stad van Nederland; de Sluizenaars zijn terecht trots op hun Vlaamse roots.

Sluis is ontstaan in de tweede helft van de 13e eeuw en kreeg stadsrechten 1290.  Tot 1324 heette het echter Lamminsvliet; daarna sprak men van Sluis. 

Al vroeg werd Sluis een versterkte stad: in 1382 liet Lodewijk van Male, graaf van Vlaanderen, vestingen aanbrengen.  Met de bouw van het kasteel van Sluis werd begonnen in 1385; in 1794 werd het echter zodanig beschadigd door Franse beschietingen dat het in 1820 gesloopt werd.  Andere verdedigingswerken hebben de tand des tijds wel overleefd.  Er werd rond de stad een volledige omwalling aangelegd met verscheidene poorten.  De meeste 15e eeuwse poorten zijn mooi gerestaureerd en de wallen vormen een mooie wandelroute.  De meest indrukwekkende poort was de Westpoort of Stenen Beer, die in 1437 door de Bruggelingen werd verwoest en later werd herbouwd.  De vestingstad werd versterkt toen de hertog van Parma zich in de streek kwam vertonen (80-jarige oorlog).  Een laatste wijziging aan de vesting werd gedaan door Menno van Coehoorn in 1702 (Spaanse Successieoorlog).

In 1568 begon de 80-jarige oorlog tussen Spanje en de Noordelijke Nederlanden.  In 1587 veroverde de hertog van Parma de stad.  Spaanse galjoenen, die de haven van Sluis als uitvalbasis gebruikten, domineerden lange tijd de monding van het Zwin.  Dit veranderde toen, in 1604, de Spaanse gouverneur samen met zijn soldaten Sluis verliet.  Prins Maurits van Nassau vestigde zich toen in de stad.  Hetzelfde jaar werd ook Aardenburg door Maurits ingenomen.   Ten Zuiden van Sluis werden verscheidene versterkingen aangebracht: forten langs beide kanten van het front, afsluiting van de toegang tot het Zwin, versterking van de steden,...  In die tijd werd rond Damme een 7-sterrige verdedigingswal aangelegd door de Spanjaarden.  De vesting Damme diende als verdediging van Brugge tegen het toen vijandige Sluis.

Een laatste poging om Brugge met de zee te verbinden werd gedaan door Napoleon.   Hij liet in 1812-1814 door Spaanse krijgsgevangenen het kanaal tussen Brugge en Sluis (Damse vaart) graven.  Het doel was een verbinding te leggen met de Westerschelde ter hoogte van Breskens.  Door Napoleon's verlies in de oorlog, zijn de gravers niet verder geraakt dan Hoeke.  Pas in 1858 werd het laatste stukje tot in Sluis voltooid.  Het kanaal vormt nu een belangrijke toeristische attractie voor Sluis.  

Karel de Stoute trouwde met Margareta van York in Damme.  Zijn vader, Filips de Goede van Bourgondië, koos Sluis voor zijn huwelijk met Isabella van Portugal.  Elk zijn deel.  'Jantje van Sluis' zou volgens de legende vermeden hebben dat de stad door de Spanjaarden werd ingenomen.  Om klokslag 3 uur zouden de belegeraars de stad aanvallen.  Jantje, die de klokken moest luiden, had te veel gefeest en was in slaap gevallen.  De klokken luidden niet, en de Spanjaarden stelden hun aanval uit.  Een andere Sluise beroemdheid is Johan Hendrik van Dale, de schrijver van de 'Dikke van Dale', een Vlaming nota bene.

Sluis had vroeger 2 kerken: de Onze-Lieve-Vrouwekerk en de Sint-Janskerk.  Deze laatste werd in 1823 gesloopt nadat ze in 1811 uitbrandde.  De huidige kerk is pas in de 20e eeuw gebouwd.  Het gebouw waar de Sluizenaars wellicht het trotst over zijn, is het belfort annex stadhuis.  Het belfort is het enige van heel Nederland!  In 1960 werd er een beiaard in geplaatst.  Binnen de stadsomwalling staat overigens ook nog een molen die, na de beschadiging in de 2e Wereldoorlog grondig werd gerestaureerd.

In 1944 werd de stad zwaar gebombardeerd.  Weinig stond nog overeind.  Na de oorlog werd het centrum, gelukkig rekening houdend met het historisch verleden, heropgebouwd.  Nog even meedelen dat in 1830 Sluis bijna tot België behoorde. 

Bezienswaardigheden: wallen, stadspoorten, vaart, kade, belfort, molen, stadscentrum