Fort van Beieren

Voorgeschiedenis. We schrijven 1700: de Spaanse koning Karel II overlijdt zonder directe troonopvolger.  De Zuidelijke Nederlanden maakten tot dan een deel uit van het Spaanse koninkrijk.  Twee Europese vorsten maakten aanspraak op de troon: Leopold I (keizer van Oostenrijk) en Lodewijk XIV (koning van Frankrijk).  Lodewijk XIV slaagde erin om zijn kleinzoon, Filips van Anjou, als troonopvolger te laten aanduiden.  Dit had als gevolg dat de Franse koning zonder problemen Vlaanderen kon inlijven en zijn leger aan de grens met de Noordelijke Nederlanden kon stationeren.  Daar waren de "Hollanders" natuurlijk niet mee tevreden.  De Engelsen van hun kant waren enorm verontrust door de expansiedrang van Frankrijk.  De keizer van Oostenrijk was natuurlijk ook niet gelukkig met deze gang van zaken.  Oostenrijk, de Noordelijke Nederlanden en Engeland vormden een verbond tegen Frankrijk met als doel de Zuidelijke Nederlanden te veroveren.  In 1702 werd de oorlog verklaard.

De Noordelijke legers bezetten in dat jaar een aantal oude forten uit de 80-jarige oorlog (1568-1648), waaronder het Fort Sint-Donaas.  De Fransen stuurden Vauban (niet de minste!) naar Brugge om een verdediging te organiseren.  Om Brugge te verdedigen, werd tussen Koolkerke en de huidige Damse Vaart (pas gegraven in 1810) het Fort Van Beieren gebouwd.  Het fort bestond uit aarden wallen en grachten in de vorm van een 5-ster.  5 bataljons werden in het kampement ondergebracht.  Het fort is echter nooit aangevallen geweest.  Toen Vlaanderen in 1706 door de Engelsen en de Noordelijke Nederlanden bezet werd, had het fort geen nut meer.  In 1715 kwam Vlaanderen onder het bestuur van Oostenrijk.  De laatste soldaten vertrokken in 1748.  Het werd een laatste keer gebruikt door de Duitsers in de IIe Wereldoorlog.

Voor de bouw van het fort werd het kasteel Stockhove afgebroken.  Een ander kasteel uit 1609 (Kasteel Van Caloen) bevond zich zuidwestkant van het fort.  Toen het fort zijn militaire functie had verloren, werd het domein verkocht aan de kasteelheer Van Caloen, die er een kasteelpark inrichtte.  Het kasteel werd in 1956 gesloopt. 

De omwallingen en de grachten zijn nog grotendeels te zien.  Ook van het kasteel zijn nog een aantal overblijfselen zoals de tuin, serre en een ijskelder.  Er is een grote verscheidenheid aan fauna en flora te bewonderen.  Het domein is nu een geklasseerd landschap en eigendom van de provincie West-Vlaanderen.

Het fort ligt op fietsafstand van het centrum van Damme en u kunt het het best bereiken door de Damse Vaart Zuid te volgen richting Brugge.  Een uitstapje waard.